लकडाउनले जात्रा स्थगित, परम्परा धान्‍न पूजामात्रै

काठमाडौँ । रथको कलात्मक बुट्टे काठका सामान यत्रतत्र भुइँमा छरिएका छन् ।

ठूला पाङ्ग्रा त्यत्तिकै ढलेका छन् । यत्रतत्र छरिएका रथको पार्टपुर्जा जोडिने कुनै छाँट देखिन्न । नित्य पूजाका लागि आउने भक्तजन प्रवेश गर्न नसक्ने गरी भक्तपुरको भैरवनाथ मन्दिरमा बाँसले बारिएको छ । मन्दिरको घण्टालाई समेत डोरीले बाँधेर छुन नमिल्ने बनाइएको छ । मन्दिर दर्शनका लागि आउने दर्शनार्थीलाई प्रहरीले परैबाट दर्शन गर्न सुझाव दिन्छन् ।

बिहीबार बिहानैदेखि बिस्काः (बिस्केट) जात्राको चहलपहल बढ्ने तौमढीसुनसान प्रायः छ । जात्राको कुनै रौनक छैन । आठ दिन, नौ रातसम्म भव्यरूपमा मनाइने भक्तपुरको प्रसिद्ध बिस्काः जात्राका लागि बिहीबार पूजा त सुरु भयो । तर कोरोना भाइरस संक्रमण नियन्त्रणका लागि मुलुकमा लकडाउन जारी रहँदा भक्तपुरनगरपालिकाले ऐतिहासिक बिस्काः जात्रालाई औपचारिक पूजामा सीमित गर्ने निर्णयपछिमर्मतका लागि छुट्याएको भैरवनाथको रथको अवयव जोडिन पाएन । रथ बनाउने कालीगढलकडाउनले घरमै थुनिए । भक्तपुर नगरपालिकाले बिस्काः जात्रामा द्योछें (देवताघर)बाट देवता ननिकाल्न सूचना प्रकाशित गरेपछि यो पटकको जात्रा स्थगित भएको हो ।टोलटोलबाट निकालिने जात्रालाई सामान्य पूजा गरी सम्पन्न गर्न सूचित गरिएकोनगरपालिकाले जनाएको छ ।

‘संक्रमण फैलन नदिन भीड गर्न नहुने भएकाले योपल्ट जात्रा नगर्नेनिर्णय गरेका हौं,’ नगरप्रमुख सुनील प्रजापतिले भने । गुठी संस्थान कार्यालय भक्तपुरप्रमुख आनन्द कर्माचार्यका अनुसार रथ नताने पनि प्रतीकात्मक रूपमा लिंगो उभ्याउनेपरम्पराले भने निरन्तरता पाउनेछ । चैत ३० मा भेलुखेलमा रथ पुर्याएपछि लिंगो उभ्याइने परम्परा छ भनेभोलिपल्ट वैशाख १ गते पूजाआजा गरी साँझ लिंगो ढालिन्थ्यो । यो वर्ष भेलुखेलमाकाठको ५५ हाते लिंगो देख्न नपाइने भए पनि परम्पराको निरन्तरतालाई कायम गर्दैलिंगोको प्रतिमूर्तिको स्वरूपमा सुनको लिंगो उभ्याइने कर्माचार्यले बताए ।

इतिहासमै पहिलोपल्ट बिस्काः जात्राको रथ यात्रा रोकिएको इतिहासविद्कोभनाइ छ । डा.पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठका अनुसार जात्राका क्रममा धेरै वर्षअघि रथबिग्रिएर रथ यात्रा रोकिएको भए पनि मर्मत गरेर जात्रा सञ्चालन गरिएको पाइए पनि रथनै नतानेको इतिहास थिएन । नेपाल संवत् ७४१ मा बिस्काः जात्राकै पहिलो दिन रथ तान्नेक्रममा क्वाछेंमा रथ पल्टिएर भत्किएपछि यात्रा रोकिएको थियो । त्यसपछि योवर्षमात्रै रथ यात्रा रोकिएको उनले बताए ।